Khoảng chênh giữa hai phần trong một series game đôi khi trở nên dài đến mức khó tin — “mất nhiều năm mới có phần tiếp theo” không còn là ngoại lệ mà đã thành một hiện tượng trong lịch sử công nghiệp game. Bài viết này phân tích 10 tựa game tiêu biểu nhất có khoảng cách thế hệ kéo dài, đi sâu vào nguyên nhân (quyền sở hữu IP, thay đổi công nghệ, lỗi phát triển, chiến lược phát hành), đồng thời đánh giá tác động của những khoảng lặng đó lên kỳ vọng cộng đồng và chất lượng sản phẩm cuối cùng. Từ “Metroid Dread” đến “GetsuFumaDen: Undying Moon”, mỗi trường hợp phản ánh một bài học khác nhau về quản trị IP, phát triển game và văn hóa người chơi. Từ khóa chính: game mất nhiều năm mới có phần tiếp theo.
Mở đầu ngắn gọn này nhằm định vị nội dung cho game thủ đang tìm hiểu lịch sử phát triển franchise, nguyên nhân trì hoãn và những hệ quả thực tế — cả tích cực lẫn tiêu cực — đối với trải nghiệm chơi và thị trường.
10. Metroid Dread — 19 năm kể từ Metroid Fusion
Metroid Dread (2021) được xem là phần nối tiếp trực tiếp của Metroid Fusion (2002) theo dòng chính, nhưng giữa hai phần đã xuất hiện gần hai thập kỷ biến động. Những yếu tố then chốt khiến khoảng cách kéo dài:
- Nintendo ưu tiên các dự án phụ (Metroid Prime) và bản làm lại (Zero Mission, Samus Returns) hơn là phần chính;
- Sự thất vọng của cộng đồng sau Metroid: Other M ảnh hưởng tới quyết định sản xuất;
- Quy trình phát triển phức tạp cho sản phẩm 2D đòi hỏi đội ngũ phù hợp (MercurySteam sau này đảm nhận Dread).
Kết quả: Metroid Dread khắc phục nhiều vấn đề về thiết kế 2D cổ điển, đồng thời chứng minh việc chờ đợi có thể đem lại sản phẩm tôn trọng di sản nhưng vẫn cần thời gian và đối tác phù hợp.
Bìa Metroid Dread trên Nintendo Switch, Samus Aran trong tư thế chiến đấu
9. F‑Zero 99 — 19 năm kể từ F‑Zero Climax
F‑Zero 99 (2023) là minh chứng cho xu hướng hồi sinh franchise bằng hình thức trực tuyến: một phiên bản Battle Royale lấy cảm hứng từ F‑Zero truyền thống.
Nguyên nhân trì hoãn:
- Nintendo ít ưu tiên F‑Zero trong danh mục sản phẩm chủ lực;
- Thiếu nhu cầu thị trường rõ ràng dẫn đến nhốt IP nhiều năm;
- Sự xuất hiện của nền tảng trực tuyến cho phép thử nghiệm dạng “99-player” mới.
Nhận xét: F‑Zero 99 vẫn giữ được cảm giác tốc độ và nghệ thuật của series, nhưng lựa chọn mô hình phát hành là bằng chứng rằng nhà phát hành tìm kiếm phương án ít rủi ro hơn để tái sinh thương hiệu.
Poster F-Zero 99 với tàu đua tốc độ cao
8. Homeworld 3 — 21 năm kể từ Homeworld 2
Homeworld 3 (2024) phải trải qua một chuỗi thay đổi quyền sở hữu IP và nhiều lần “đóng băng” phát triển trước khi được phát hành bởi Blackbird Interactive.
Nguyên nhân chính:
- Chuyển giao quyền sở hữu giữa nhiều hãng (Sierra, THQ, Gearbox);
- Rủi ro tài chính và mua bán doanh nghiệp ảnh hưởng trực tiếp tới việc cấp vốn;
- Sự cần thiết tái tập trung vào đội ngũ phát triển gồm nhiều cựu nhân sự Relic.
Bài học: Quản trị IP yếu kém là nguyên nhân cơ bản khiến nhiều franchise RTS rơi vào cảnh “đợi dài”.
Hình ảnh chiến hạm không gian từ Homeworld 3 trên nền thiết kế giao diện RTS
7. Kid Icarus: Uprising — 21 năm kể từ Kid Icarus: Of Myths And Monsters
Kid Icarus: Uprising (2012) xuất hiện sau một khoảng im lặng dài, thay đổi thể loại và lối chơi so với bản gốc Game Boy.
Nguyên nhân:
- Thay đổi nền tảng (lên 3DS) và đổi mới cơ chế (từ platform sang action/shooter);
- Vấn đề thiết kế điều khiển đặc thù trên 3DS khiến trải nghiệm ban đầu bị tranh luận;
- Nintendo không ưu tiên series trên hệ máy chủ lực cho đến khi có cơ hội kỹ thuật phù hợp.
Ý nghĩa: Uprising cho thấy việc “làm mới” một IP cổ điển cần cân bằng giữa tôn trọng cốt lõi và đổi mới gameplay, nếu không muốn mất cộng đồng cũ.
Bìa Kid Icarus: Uprising với Pit trên nền 3DS
6. Baldur’s Gate 3 — 23 năm kể từ Baldur’s Gate 2
Baldur’s Gate 3 (2023) đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của dòng cRPG truyền thống, nhưng giữa hai phần chính là hơn hai chục năm với nhiều trò chơi spin-off.
Yếu tố trì hoãn:
- Phức hệ bản quyền và sự phân mảnh của thị trường cRPG;
- Thay đổi tiêu chuẩn kỹ thuật cho game cRPG (từ lượt sang real-time/pausable hoặc ngược lại);
- Sự chờ đợi một nhà phát triển đủ năng lực (Larian Studios) để làm đúng tầm vóc franchise.
Tác động: BG3 không chỉ thỏa mãn fan mà còn đặt tiêu chuẩn mới cho kể chuyện, độ sâu hệ thống và hỗ trợ cross-play/cross-save — phần thưởng của một kỳ vọng được nuôi dưỡng lâu dài.
Góc cận nhân vật trong Baldur's Gate 3 thể hiện đồ họa và chi tiết nhân vật cao
5. Jagged Alliance 3 — 24 năm kể từ Jagged Alliance 2
Jagged Alliance 3 (2023) trải qua nhiều lần nhá hàng, thay đổi nhà phát triển và thậm chí là thất bại về mặt tài chính cho dự án trong quá khứ.
Nguyên nhân:
- Nhiều lần chuyển giao nhà phát triển và quyền phân phối;
- Kế hoạch phát hành bị dời do insolvency của nhà phát hành cũ;
- Mong muốn tạo ra “phần tiếp theo đúng nghĩa” khiến nhà phát triển mới tập trung vào chất lượng thay vì ra mắt nhanh.
Ý nghĩa: Trường hợp này là ví dụ điển hình cho quá trình “đời sống IP lâu năm” bị gián đoạn bởi yếu tố kinh tế và quản trị, nhưng vẫn có thể hồi sinh khi có nhà phát hành chịu đầu tư bài bản.
Hình chụp giao diện chiến thuật của Jagged Alliance 3 thể hiện bản đồ và unit chiến đấu
4. Wasteland 2 — 26 năm kể từ Wasteland
Wasteland 2 (2014) là kết quả của nỗ lực phục hồi một IP cổ điển và cạnh tranh trực tiếp với di sản mà Fallout đã xây dựng.
Nguyên nhân:
- Nhà xuất bản ban đầu không muốn tiếp tục franchise;
- Quyền IP trải qua chuyển nhượng, khiến việc phát triển bị trì hoãn;
- Sự xuất hiện của inXile (Brian Fargo) và crowdfunding/độc lập giúp tái sinh dự án.
Bài học: Khả năng phục hưng IP bằng lực lượng sáng tạo gốc và mô hình kinh tế mới (indie/crowdfund) có thể rút ngắn khoảng cách phát hành so với phương án truyền thống.
Ảnh bìa Wasteland 2 phản ánh tông post‑apocalyptic và thiết kế giao diện RPG chiến lược
3. Streets of Rage 4 — 26 năm kể từ Streets of Rage 3
Streets of Rage 4 (2020) chứng minh xu hướng hồi sinh thể loại beat ’em up cổ điển bằng cách kết hợp hoài niệm với kỹ thuật hiện đại.
Nguyên nhân:
- Suy giảm độ phổ biến thể loại và chuyển hướng ngành sang thể loại khác;
- Việc tìm đối tác phát triển có tầm nhìn phù hợp mất nhiều thời gian;
- Tác động tích cực của các studio phục dựng (Dotemu, Lizardcube) trong việc thương lượng bản quyền.
Kết quả: SOR4 thành công trong việc giữ tinh thần cổ điển nhưng cập nhật đồ họa, gameplay và multiplayer cho thời hiện đại.
Hình artwork Streets of Rage 4 với phong cách 2D hiện đại hóa nhân vật và cảnh đánh nhau đường phố
2. Windjammers 2 — 28 năm kể từ Windjammers
Windjammers 2 (2021) là ví dụ điển hình của xu hướng “phục chế – tôn trọng nguyên gốc” dành cho arcade, đặc biệt khi Dotemu dẫn đầu.
Nguyên nhân:
- Arcade classics bị lãng quên do thay đổi xu hướng chơi;
- Nhà phát hành chuyên về port/remake (Dotemu) nhận thấy giá trị thương hiệu;
- Quyết định giữ gần nguyên bản gameplay để bảo toàn trải nghiệm cạnh tranh.
Đánh giá: Revival thành công khi mục tiêu là giữ tính dễ tiếp cận, tính gây nghiện và tính cạnh tranh của game arcade gốc.
Poster Windjammers 2 thể hiện phong cách đồ họa arcade và đối kháng đĩa bay cạnh tranh
1. GetsuFumaDen: Undying Moon — 35 năm kể từ GetsuFumaDen
GetsuFumaDen: Undying Moon (2022) là trường hợp kỳ lạ: một sequel sau 35 năm, từ một tựa game NES gần như chỉ tồn tại ở Nhật Bản.
Nguyên nhân:
- IP gần như bị “biến mất” ngoài thị trường quốc tế;
- Sự hồi sinh nhờ quan tâm đến retro và indie, cùng việc phát hành đa nền tảng (Switch, PC, mobile);
- Tuy nhiên, bản sequel không được đánh giá cao do không đạt kỳ vọng về thiết kế roguelike/2.5D.
Kết luận: Mặc dù việc phục sinh IP cổ điển là điều đáng hoan nghênh, nhưng khoảng thời gian dài và sự khác biệt kỳ vọng có thể dẫn đến thất vọng nếu sản phẩm không đủ mạnh về thiết kế.
Ảnh bìa GetsuFumaDen: Undying Moon với phong cách 2.5D và motif Nhật cổ điển
Tổng kết — Những bài học rút ra cho nhà phát triển và cộng đồng
Phân tích 10 trường hợp trên cho thấy vài xu hướng lặp lại:
- Quyền sở hữu IP và biến động doanh nghiệp là nguyên nhân hàng đầu khiến các franchise đình trệ;
- Công nghệ và nền tảng mới (online, mobile, console thế hệ tiếp theo) tạo cơ hội hồi sinh với hình thức khác (remake, spin-off, battle royale);
- Sự xuất hiện của studio phù hợp (đội ngũ giàu kinh nghiệm, tôn trọng di sản) thường quyết định chất lượng phần tiếp theo;
- Kỳ vọng cộng đồng tăng theo thời gian — điều này có thể là lợi thế (tạo hype) nhưng cũng dễ dẫn đến thất vọng nếu sản phẩm không tương xứng.
Với tư cách một chuyên gia phân tích game, nhận định cuối cùng là: khoảng thời gian chờ đợi lâu không đảm bảo phần tiếp theo sẽ thành công, nhưng nó cho nhà phát triển thời gian để chuẩn bị kỹ lưỡng — điều quan trọng là lựa chọn đúng đối tác, tôn trọng cốt lõi franchise và cập nhật thiết kế theo tiêu chuẩn hiện đại.
Hãy chia sẻ trong phần bình luận: theo bạn, tựa game nào “đáng chờ” nhất nếu được hồi sinh trong tương lai, và điều gì bạn muốn nhà phát triển giữ nguyên hoặc thay đổi? Đừng quên theo dõi để cập nhật những phân tích chuyên sâu tiếp theo về các franchise game kinh điển.