Không có gì bí mật khi một số thể loại game sẽ mang lại trải nghiệm tốt hơn tùy thuộc vào phương thức điều khiển bạn sử dụng, dù đó là một thiết bị chuyên dụng, một tay cầm chơi game thông thường, hay bộ đôi bàn phím và chuột (KBM) đã được kiểm chứng qua thời gian.
Hầu hết mọi tựa game có lẽ đều đã được thử nghiệm trên bàn phím ở một giai đoạn nào đó, và dù có thể chúng không giữ nguyên sơ đồ điều khiển đó, sự di chuyển analog nhanh nhạy từ chuột và số lượng lớn các phím bấm từ bàn phím vẫn luôn là một lợi thế lớn. Khi còn trẻ, tôi đã chơi rất nhiều Minecraft trên PC và cảm thấy game này thật tệ khi chơi trên console bằng tay cầm. Ngược lại, tôi chơi Portal 2 lần đầu bằng tay cầm, sau đó cảm thấy như trút được gánh nặng khi chuyển sang KBM.
Dù chắc chắn phụ thuộc vào từng tựa game cụ thể, những thể loại game dưới đây thường không tối ưu khi trải nghiệm bằng tay cầm, và được sắp xếp theo mức độ mà việc chơi bằng bàn phím và chuột có thể nâng cao trải nghiệm.
10. Game Giải Đố (Puzzle)
Vắt Óc Suy Luận
Cảnh trong game giải đố Portal, làm nổi bật khả năng điều khiển chính xác bằng chuột.
Thể loại Game Giải Đố là một thuật ngữ cực kỳ rộng, bao gồm cả Portal và Tetris dù chúng rất khác nhau. Điều này có nghĩa là việc bạn sử dụng tay cầm hay bàn phím phụ thuộc khá nhiều vào từng trò chơi cụ thể.
Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng bàn phím thường ngang bằng hoặc thậm chí tốt hơn tay cầm đối với các game giải đố. Ví dụ, bạn sẽ thấy rất nhiều người chơi Tetris hay Puyo Puyo bằng bàn phím, và bất kỳ game giải đố góc nhìn thứ nhất nào cũng vượt trội hơn hẳn khi dùng KBM. Ngay cả những game giải đố hiếm hoi mà tôi cho rằng chơi hay hơn bằng tay cầm cũng đều phụ thuộc vào việc sử dụng các cần analog, mà chuột có thể thay thế trong phần lớn trường hợp với hiệu quả tương đối.
Game giải đố duy nhất mà tôi biết không nên chơi bằng bàn phím chuột là Outer Wilds, một tựa game tuyệt vời, bởi nó yêu cầu bạn sử dụng cả hai cần analog và cò trigger analog để điều khiển chuẩn xác, điều mà KBM khó lòng đáp ứng.
9. Game Âm Nhạc (Rhythm)
Siêu Chính Xác
Giao diện game âm nhạc Friday Night Funkin' với các mũi tên đòi hỏi sự chính xác cao.
Mặc dù các game Âm Nhạc từng bị thống trị bởi những thiết bị nhựa độc đáo và màu mè trong một thời gian dài, ngày nay, hầu hết các game âm nhạc được tạo ra cho các phương thức điều khiển tiêu chuẩn và thường hoạt động tốt hơn trên bàn phím.
Ví dụ, OSU! gần như không thể chơi được trên tay cầm, và mặc dù việc sử dụng chuột có thể thua kém bảng vẽ đồ họa nếu bạn là một game thủ chuyên nghiệp, hầu hết mọi người sẽ làm tốt với KBM. Với sự ra đời của các trò chơi như Friday Night Funkin’ hay Fortnite Festival chỉ có phiên bản kỹ thuật số và tập trung nhiều hơn vào người chơi phổ thông, những cây đàn guitar nhựa, bàn xoay DJ, bộ trống và các phụ kiện khác gần như đã biến mất.
Mặc dù bạn có thể chơi những game đó bằng tay cầm, việc có một hàng phím tương ứng với hàng tín hiệu đầu vào trên màn hình giúp não bộ dễ dàng xử lý hơn, và việc nhấn các phím theo nhịp điệu cũng cảm thấy dễ dàng hơn theo cách đó.
8. Game Mô Phỏng (Simulation)
Kiểm Tra Gian Lận Là Có Thật
Một góc nhìn thị trấn trong The Sims 3, thể hiện sự phức tạp trong quản lý.
Các game Mô Phỏng như The Sims đã nhiều lần cố gắng tạo ra một sơ đồ điều khiển tuyệt vời cho console, và ngoại trừ trên Wii, chúng chưa bao giờ thành công và luôn cho cảm giác chậm chạp, tệ hại so với bàn phím và chuột.
Tuy nhiên, giống như game giải đố, thể loại mô phỏng khá rộng. Nếu bạn lướt qua các game được gắn thẻ “Simulator” trên Steam, bạn sẽ thấy những biểu cảm lạ lùng khi nhìn vào thư viện game hoàn toàn khác biệt của mình. Điều này có nghĩa là các game mô phỏng chuyên dụng theo bước chân của The Sims thường chơi rất tệ trên tay cầm, trong khi các game như Persona 5 hay Animal Crossing lại hoàn toàn ổn.
Dù vậy, những game đó cũng cho cảm giác khá ổn trên bàn phím, trong khi các game mô phỏng chuyên dụng hơn lại cho cảm giác tệ hại trên bất kỳ thiết bị nào khác, vì vậy tôi nghĩ việc đưa thể loại này vào danh sách là hợp lý.
7. Game Xây Dựng Cỗ Bài (Deckbuilder)
Một Cú Flush Hoàng Gia
Giao diện game thẻ bài Balatro, nơi thao tác chuột nhanh nhẹn là lợi thế.
Nếu bạn đã từng chơi phiên bản console của bất kỳ game thẻ bài nào, bạn sẽ thấy nó khá chậm chạp và hơi khó chịu, trong khi bàn phím và chuột giúp nó mượt mà và đưa bạn vào một luồng chơi tốt.
Việc di chuyển các lá bài, chọn chúng, và đặc biệt là quản lý chúng trong bất kỳ game Xây Dựng Cỗ Bài nào đều cảm thấy bị hạn chế, phải di chuyển từng lá một với tốc độ cố định, trong khi sự chính xác của chuột giúp trải nghiệm tốt hơn gấp trăm lần. Tôi đã thử chơi Slay the Spire và Balatro bằng tay cầm vài lần, và mặc dù chúng có một vài phím tắt có thể giúp việc điều hướng menu bớt rườm rà, vòng lặp gameplay chính vẫn khiến tôi cảm thấy như đang lội qua một cái hồ.
Thật vậy, Microsoft đã là một nhà đổi mới khi tích hợp Solitaire vào Windows. Đó là một dấu hiệu cho thấy các game thẻ bài sẽ không bao giờ cho cảm giác đúng đắn trên bất kỳ nền tảng nào nếu không có phương thức điều khiển được tạo ra từ khoảng 50 năm trước.
6. Game Chiến Thuật (Strategy)
Xây Pylon Nhanh Hơn
Một trận chiến trong game chiến thuật StarCraft II với nhiều đơn vị cần điều khiển.
Nếu bạn đã từng thử sức với các game Chiến Thuật đặt bạn vào vị trí quản lý hàng trăm thứ và tấn công bạn bằng vô số chỉ số và con số, bạn sẽ vui mừng khi chơi chúng trên bàn phím và chuột.
Một số game chiến thuật có phần nhẹ nhàng hơn, như Pikmin, và hoạt động tốt trên tay cầm, nhưng đại đa số đều khó khăn và chậm chạp nếu bạn không có sự điều khiển nhanh nhạy của chuột để điều hướng. Hầu hết các game này yêu cầu bạn liên tục chuyển sự chú ý đến vô số những thứ nhỏ nhặt trên khắp màn hình, và việc phải nhấn D-Pad để duyệt menu hàng trăm lần thật mệt mỏi và không cần thiết.
Bạn có thể nói điều này về hầu hết các game có nhiều menu, nhưng tôi nghĩ thể loại Chiến Thuật gói gọn rất nhiều lý do tại sao bàn phím và chuột lại vượt trội với các game được xây dựng xung quanh PC, nơi mà tay cầm chỉ mang lại cảm giác gượng ép.
5. Game Thế Giới Mở Sáng Tạo (Sandbox)
Chế Tạo Trong Tâm Trí
Khung cảnh rừng hoa anh đào trong Minecraft, một game sandbox hưởng lợi từ KBM.
Bạn có thể đã chơi Minecraft, Stardew Valley, hoặc Terraria, trên console và nghĩ rằng chúng điều khiển ổn, nhưng nếu bạn thử bất kỳ game Sandbox nào bằng bàn phím và chuột, một thế giới hoàn toàn mới sẽ mở ra.
Các game góc nhìn thứ nhất đều gặp phải vấn đề cố hữu, nơi cần analog luôn cho cảm giác quá chậm hoặc quá nhanh, và nó càng trở nên phiền toái hơn với lượng lớn các thao tác quản lý kho đồ và các nút bấm mà những game này sử dụng. Nếu bạn đang cố gắng chơi Terraria trên console sau khi đã quen với PC, nó sẽ cho cảm giác tệ hại, không thể di chuyển khi mở kho đồ, vô số các phím bấm được gán một cách thiếu trực quan, và việc khai thác khoáng sản cũng trở nên đau đớn.
Tôi không thể nghĩ ra bất kỳ game sandbox nào hoạt động tốt hơn trên tay cầm so với trên bàn phím và chuột. Mọi tựa game tôi từng chơi đều cho cảm giác cực kỳ khó chịu khi phải vật lộn với các cơ chế điều khiển không được thiết kế cho chúng.
4. Game Nhàn Rỗi (Idle)
Tiếp Tục “Cày Cuốc”
Giao diện game Cookie Clicker với nhiều mục tiêu để nhấp chuột liên tục.
Bạn đã bao giờ khởi động Cookie Clicker và nghĩ, “Chà, cái này mà chơi trên tay cầm thì tuyệt!” Chưa bao giờ, phải không? Và là một trong những kẻ kỳ quặc với 2400 giờ chơi Cookie Clicker, tôi có thể nói rằng các game Nhàn Rỗi thực sự sinh ra để tồn tại trên PC.
Việc nhấp chuột nhanh chóng rất phù hợp với chuột khi bạn có hầu bao rủng rỉnh, nhưng lại rất khó xử trên tay cầm, buộc bạn phải kéo cò trigger hoặc nhấn các nút liên tục, hoặc xoay cần analog, và không có thao tác nào trong số đó cho cảm giác tốt. Đơn giản là tốt hơn về mặt vật lý khi di chuột đến mọi nâng cấp và vật phẩm bạn muốn mua rồi quay lại nhấp chuột ngay lập tức, và mặc dù bạn có thể tái tạo trải nghiệm tương tự trên Steam Deck, điều đó cũng đúng với hầu hết các mục trong danh sách này.
Ngay cả khi đó, không có gì trên tay cầm cho cảm giác nhạy bén và thỏa mãn bằng, và vì lý do đó, bạn sẽ hiếm khi thấy các game nhàn rỗi không thành công rực rỡ được chuyển sang console. Tốt hơn hết là để chúng chạy trên màn hình phụ của bạn.
3. Game Bắn Súng (Shooter)
Xoay 360 Độ Dễ Hơn
Pha giao tranh trong game bắn súng Marvel Rivals, yêu cầu ngắm bắn chuẩn xác.
Có lẽ cuộc tranh luận kéo dài nhất giữa hai phương thức điều khiển chính là cái nào tốt hơn cho game Bắn Súng, với bàn phím và chuột mang lại khả năng ngắm bắn chính xác, nhanh chóng, còn tay cầm thì kém xa và cần nhiều sự hỗ trợ hơn.
Các nhà phát triển game bắn súng đã thử mọi giải pháp để thu hẹp khoảng cách giữa hai phương thức này, chủ yếu bằng cách cung cấp hỗ trợ ngắm (aim assist) cho tay cầm, cũng như các phương pháp thử nghiệm như con quay hồi chuyển (gyro), flick stick, và touchpad, mà một số người lại không thích. Tuy nhiên, về phía bàn phím và chuột, bất kể trò chơi nào, nó vẫn là lựa chọn tối ưu, với tất cả các nút bạn có thể cần và chuột cho cảm giác tùy biến và tuyệt vời hơn bao giờ hết, ngay cả trong một trò chơi đa dạng hơn như Marvel Rivals.
Điều này đã đến mức một số người sử dụng một nửa tay cầm để di chuyển và tay còn lại để ngắm bắn bằng chuột, đó là một bằng chứng chắc chắn rằng thể loại này gần như bị KBM thống trị.
2. Game Nhập Vai Trực Tuyến Nhiều Người Chơi (MMO)
Cày Điểm Kỹ Năng
Khu vực đông người chơi trong game MMO Old School RuneScape, giao diện phức tạp.
Xét về việc chồng chất vô số menu, tung ra hàng loạt con số, quản lý kho đồ và chỉ số, tất cả trong khi bạn phải nhấp chuột liên tục vào mọi thứ, các game MMO là vua, và có một lý do khiến bạn hiếm khi thấy chúng trên console.
Chúng đòi hỏi thao tác nhấp chuột liên tục, đầy rẫy các yếu tố nhỏ trên màn hình, và tệ nhất là, việc cố gắng gõ “mua bạn gái” tốn nhiều thời gian hơn trên tay cầm. Ngay cả Steam Deck cũng không hữu ích lắm, vì các nút bấm không cho cảm giác tuyệt vời như việc nhấp chuột đơn thuần. Bất kỳ thiết lập tay cầm nào cho MMO mà tôi từng thấy đều phải có một số chế độ chuyển đổi kỳ lạ để gán hết các nút, sau đó sử dụng cần analog để thay thế chuột, tất cả những điều này đều cảm thấy tự nhiên trên bàn phím và chuột.
Tôi đã vắt óc suy nghĩ để tìm một ngoại lệ duy nhất cho điều này, một MMO duy nhất thực sự cho cảm giác ổn và không quá phức tạp khi chơi trên tay cầm, và không có trò chơi nào hiện ra trong đầu, vì vậy điều này khá rõ ràng.
1. Game Văn Bản (Text-Based)
Một Lựa Chọn Hiển Nhiên
Màn hình chính của game text-based Buddy Simulator 1984, nơi nhập liệu là chính.
Tôi cảm thấy các game Phiêu Lưu Dạng Văn Bản và bất kỳ thể loại nào khác liên quan nhiều đến việc viết lách đều có mặt ở đây vì cùng một lý do: gõ phím trên bàn phím ảo bằng tay cầm thật tệ hại, và gõ phím trên bàn phím vật lý là điều tôi đang làm ngay lúc này.
Ngay cả những game có tính năng trò chuyện bằng văn bản cũng cho cảm giác khủng khiếp khi sử dụng trên tay cầm. Thậm chí, việc phải nhập mật khẩu Wi-Fi cũng khó chịu trên tay cầm, và hơn bất cứ điều gì, đây là một lý do rất xác đáng để cắm bàn phím vào console. Thể loại phiêu lưu dạng văn bản gần như không có gì ngoài việc viết, và nó được khai sinh nhờ chiếc máy đánh chữ thú vị đi kèm với máy tính của bạn, nhưng nó gần như không tương thích với console nói chung.
Đây là cả một thể loại game khá kén người chơi, nhưng rất quan trọng, tất cả đều gần như chỉ tồn tại trên PC trừ khi bạn muốn sử dụng thứ gì đó tương tự như tay cầm Gamecube của Phantasy Star Online 2.
Còn bạn, bạn nghĩ sao về danh sách này và những thể loại game nào bạn cho rằng chỉ có thể phát huy hết tiềm năng với bàn phím và chuột? Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn ở phần bình luận bên dưới và đừng quên theo dõi Bản Tin Game để cập nhật những tin tức game mới nhất nhé!
