Mario & Wario là một trường hợp đáng chú ý trong lịch sử phát hành trò chơi của Nintendo: phát hành lần đầu năm 1993 chỉ cho thị trường Nhật Bản, được thiết kế đặc thù cho phụ kiện SNES Mouse và giữ vị trí mờ nhạt trong ký ức phương Tây—cho đến khi Nintendo đưa nó vào thư viện SNES cho thuê trên Switch 2. Bài viết này phân tích nguồn gốc, cơ chế chơi, lý do phát hành trễ ở phương Tây và cách trải nghiệm chính xác trên nền tảng hiện tại.
Lịch sử và vị thế của Mario & Wario
Mario & Wario do Game Freak phát triển và ra mắt vào 27/8/1993, thuộc thể loại puzzle pha nền tảng. Khác với hầu hết sản phẩm Mario được phân phối toàn cầu, tựa game này chỉ phát hành ở Nhật, dù văn bản trong game đã được xuất bản bằng tiếng Anh. Sự vắng mặt tại phương Tây khiến Mario & Wario trở thành một “hiện tượng địa phương” — có xuất hiện ngắn trong tượng trofe của Super Smash Bros. Melee nhưng không được trải nghiệm rộng rãi.
Cơ chế chơi: trò chơi giải đố tương tác bằng chuột
Mario & Wario không phải một platformer điển hình mà hoạt động như một game puzzle tương tác. Người chơi nhập vai Wanda — một tiên nữ có khả năng thêm/bớt nền tảng, di chuyển chướng ngại và đẩy kẻ thù để dẫn Mario (bị Wario “đập” vật lên đầu) đến Luigi ở cuối màn. Toàn bộ trải nghiệm được thiết kế cho điều khiển chuột, tương tự Mario Paint; điều này khiến gameplay mang tính suy luận không gian và tốc độ phản xạ hơn là thao tác nhảy chính xác.
Màn clear trong Mario & Wario trên SNES, hiển thị cơ chế điều khiển bằng chuột và bố cục màn chơi
Vì sao Nintendo chỉ đưa game này ra phương Tây bây giờ?
Hai yếu tố then chốt cần phân tích: (1) Thiết kế dành riêng cho SNES Mouse khiến việc chuyển đổi điều khiển sang tay cầm thông thường gặp hạn chế trải nghiệm; (2) Sự phát triển phần cứng của Switch 2, cụ thể tính năng điều khiển chuột bằng Joy-Con 2, tạo điều kiện kỹ thuật để Nintendo hợp lý hóa phát hành. Việc bổ sung Mario & Wario vào dịch vụ Super Nintendo – Nintendo Classics cho thấy Nintendo đánh giá lại giá trị lịch sử và tính khả dụng của trò chơi trong bối cảnh phần cứng mới.
Trải nghiệm hiện tại trên Switch 2 và lưu ý
Mario & Wario hiện có thể chơi qua ứng dụng Super Nintendo – Nintendo Classics trên Switch 2, yêu cầu đăng ký Switch Online. Lưu ý quan trọng: game chỉ hỗ trợ điều khiển chuột — người chơi trên Switch đời cũ hoặc không có phụ kiện tương thích sẽ không thể tái hiện trải nghiệm gốc. Ngoài ra, bộ sưu tập còn bổ sung Fatal Fury Special và Bubsy, mở ra so sánh thú vị về cách Nintendo định vị các tựa SNES ít được xuất khẩu.
Hình ảnh quảng bá bộ game SNES trên Switch 2, cho thấy tính năng chơi bằng chuột và danh sách trò chơi mới thêm
Kết luận
Mario & Wario là minh chứng cho cách công nghệ phần cứng định hình khả năng phát hành và giá trị lịch sử của một trò chơi. Việc Nintendo đưa tựa game này lên Switch 2 không chỉ phục vụ mục tiêu thương mại mà còn trả lại quyền truy cập cho người chơi phương Tây vào một trải nghiệm puzzle-điều-khiển-chuột độc đáo. Nếu bạn quan tâm đến lịch sử trò chơi, thiết kế cơ chế điều khiển hoặc đơn giản muốn thử một góc nhìn khác của vũ trụ Mario, hãy trải nghiệm và chia sẻ cảm nhận của bạn ở phần bình luận — đồng thời theo dõi bantingame.net để cập nhật phân tích sâu hơn về các bản tái phát hành SNES.