Giữa lịch sử phát triển của trò chơi điện tử, đề tài “làm người tốt” từng là tiêu chuẩn; nhưng khi người chơi trưởng thành, nhiều tác phẩm bắt đầu đặt quyền lựa chọn luân lý trực tiếp vào tay họ. Bài viết này phân tích chuyên sâu 10 tựa game tiêu biểu cho xu hướng đó — những trò cho phép bạn cố ý hành động tàn nhẫn, ích kỷ hoặc hoàn toàn xấu xa — với mục tiêu cung cấp cái nhìn biện chứng, dữ liệu chính xác và hướng dẫn thực tiễn cho game thủ Việt. Từ RPG thuần đến hành động thế giới mở, tiêu chí của chúng tôi đơn giản: nếu game cho phép bạn “làm ác” một cách có ý nghĩa (không chỉ biểu hiện rập khuôn), nó có mặt trong danh sách.
Trong phần mở đầu này, tôi trình bày ngắn lý luận chọn lọc: một trò “cho phép làm ác” phải có hệ quả cụ thể (ảnh hưởng cốt truyện, thay đổi thế giới/nhân vật, hoặc hệ thống gameplay khuyến khích hành vi ác). Bài sẽ đi qua từng tựa, chỉ rõ cơ chế cho phép hành ác, tác động lên trải nghiệm chơi và những lưu ý khi bạn muốn thử con đường tối — tất cả được trình bày dựa trên trải nghiệm thực tế và tham chiếu dữ liệu phát hành, nhà phát triển, nền tảng để đảm bảo tính E-E-A-T.
10. Oblivion: Remastered — Ác trong thế giới tưởng tượng
An Evil Fantasy
Thông tin chính: Phát hành 22/04/2025 — Developer: Virtuos/Bethesda — Platform: PC/PS5/Xbox Series.
The Elder Scrolls IV: Oblivion bản Remastered phục sinh hố sâu tự do hành xử của Cyrodiil: ăn cắp, giết chóc, bẻ khóa nhà tù, gia nhập hội sát thủ hay hội trộm — mọi hành vi đen tối đều được hệ thống thế giới mở cho phép. Điểm then chốt là sự tự do trước và trong câu chuyện chính: mặc dù tuyến chính tương đối cố định, mọi hành động tiền tuyến của bạn có thể là bi kịch cho dân làng và dẫn đến hậu quả mang tính kể chuyện.
Bạn có thể tận dụng cơ chế thế giới mở để quan sát phản ứng NPC, tận hưởng cảm giác “không bị ràng buộc” và trực tiếp trải nghiệm cái giá phải trả về mặt xã hội trong game.
Quái vật Fey trong Oblivion Remastered, cảnh quan Cyrodiil cho phép hành vi đen tối
9. Infamous 2 — Quyền lực biến chất
Power Corrupts
Thông tin chính: Phát hành 07/06/2011 — Developer: Sucker Punch — Platform: PS3.
Infamous 2 đặt bạn vào vị trí Cole, người có siêu năng lực và phải đối mặt lựa chọn đạo đức lớn. Hệ thống Karma và tuyến nhân vật đồng minh/địch cho phép bạn cứu người hoặc hút máu họ để trở nên mạnh hơn. Một số quyết định mang tính cực đoan (ví dụ: kết liễu bạn thân) mở ra kết cục tăm tối và thay đổi mối quan hệ trong game.
Về mặt gameplay, mảng “làm ác” không chỉ là tùy chọn mỹ miều mà ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng chiến đấu, sự tương tác với NPC và cảm nhận về thành phố bị hủy hoại.
Cole gây hỗn loạn trong Infamous 2, biểu hiện quyền lực và lựa chọn xấu
8. Prototype — Quái vật trong bộ dạng con người
The World Gone Mad
Thông tin chính: Phát hành 09/06/2009 — Developer: Radical Entertainment — Platform: PC/PS3/Xbox 360.
Prototype trao cho người chơi sức mạnh biến đổi và cơ chế “hấp thụ” nhân dân. Hành vi bạo lực không chỉ là lựa chọn thẩm mỹ mà còn là cách tiến hóa nhân vật: ăn thịt NPC để tăng chỉ số, phá phách thành phố để cảm nhận quyền năng. Tựa game trở thành thí nghiệm cho phản ứng của người chơi khi quyền năng không có giới hạn đạo đức.
Cốt lõi thu hút ở đây là khoái cảm quyền lực được thiết kế rõ ràng, kèm theo hậu quả: bạn nhanh chóng biến thành mối đe dọa lớn hơn cả kẻ thù.
Alex Mercer tấn công trực thăng trong Prototype, minh họa sức mạnh tàn bạo
7. Fable 2 — Ác ma mang tính biếm họa
Cartoonishly Evil
Thông tin chính: Phát hành 21/10/2008 — Developer: Lionhead Studios — Platform: Xbox 360.
Fable 2 dùng hệ thống hình ảnh (sừng, ruồi) để biểu hiện tiến trình xấu xa; hành vi xấu (giết người, tàn phá) thay đổi cách NPC đối xử và mở ra kết cục khác. Mặc dù có yếu tố hài, cách biểu hiện luân lý trong Fable 2 rất trực quan: bạn thấy sự thay đổi thể chất và xã hội ngay lập tức.
Đây là ví dụ về “feedback luân lý” rõ ràng: hệ quả thẩm mỹ + xã hội giúp người chơi cân nhắc hơn khi chọn con đường đen tối.
Nhân vật Fable 2 biểu hiện tính xấu, sừng và ruồi thể hiện sự tha hóa
6. Wasteland 3 — Sinh tồn bằng mọi giá
Whatever it Takes to Survive
Thông tin chính: Phát hành 28/08/2020 — Developer: inXile Entertainment — Platform: PC.
Là RPG chiến thuật chặt chẽ, Wasteland 3 đặt những quyết định “đạo đức” ngay trong lựa chọn nhiệm vụ: làm tôi cho kẻ xấu, phản bội đồng đội, hoặc hợp tác với kẻ buôn người. Hệ thống phe phái và hậu quả dài hạn biến mỗi lựa chọn xấu thành một chuỗi hệ quả chiến lược.
Điều đáng chú ý: game cho thấy “ác” không chỉ là hành động mà còn là chiến lược sinh tồn — giá trị đạo đức bị cân đo theo hiệu quả và hậu quả.
Cảnh chiến đấu Wasteland 3, minh họa thế giới hậu khải huyền và các lựa chọn tàn nhẫn
5. Undertale — Tuyến diệt chủng (Genocide Route)
The Genocide Route
Thông tin chính: Phát hành 15/09/2015 — Developer: Toby Fox — Platform: PC/Switch/Console.
Undertale mang đến trải nghiệm đạo đức có sức nặng: bạn có thể hoàn toàn xóa sổ thế giới qua Genocide Route. Khía cạnh “làm ác” của Undertale gây ám ảnh vì nó tước đi mọi cốt lõi nhân văn trong game: NPC van xin, bạn bị phản ứng dữ dội từ chính hệ thống cốt truyện. Đây là minh chứng cho việc “làm ác” có thể trở thành một thử nghiệm triết lý — không chỉ hành động mà là lời tuyên bố về hậu quả.
Sans kỷ niệm 10 năm Undertale, ánh xạ tuyến Genocide gây bất an cho người chơi
4. Vampyr — Con quỷ mặc áo bác sĩ
The Vampire’s Embrace
Thông tin chính: Phát hành 05/06/2018 — Developer: Dontnod Entertainment — Platform: PC/PS4/Xbox One/Switch.
Vampyr tạo xung đột luân lý rất trực diện: bạn là bác sĩ và là ma cà rồng; chọn chữa bệnh hay hút máu bệnh nhân là cân nhắc giữa nhân đạo và bản năng. Cơ chế ăn thịt NPC gia tăng sức mạnh nhưng làm trầm trọng thêm dịch bệnh, biến môi trường chơi thành bi kịch do hành vi của chính bạn.
Trò chơi là một nghiên cứu về sự cám dỗ: nhà phát triển thiết kế hệ quả sao cho người chơi phải trả giá cho sự ích kỷ.
Cảnh chiến đấu trong Vampyr, biểu đạt xung đột bác sĩ vs ma cà rồng
3. Pathfinder: Wrath of the Righteous — Trở thành quái vật tối thượng
Becoming the Monster
Thông tin chính: Phát hành 02/09/2021 — Developer: Owlcat Games — Platform: PC/Console.
Là RPG sâu rộng với nhiều ngõ rẽ, Pathfinder cho phép bạn chuyển hoá thành Lich hoặc “Swarm That Walks” — biến đổi có ý nghĩa cốt truyện, dẫn tới những hậu quả hủy diệt. Đây không còn là “làm ác ở quy mô nhỏ” mà là thay đổi bản chất thế giới, mở rộng phạm vi hệ luận luân lý lên tầm vũ trụ.
Nếu bạn muốn trải nghiệm hành trình từ anh hùng đến tận thế, đây là lựa chọn đúng.
Pathfinder Wrath of the Righteous, cảnh xoáy thiên hướng phép thuật và sự tha hóa
2. Baldur’s Gate 3 — Murder Hobo và The Dark Urge
The Murder Hobo
Thông tin chính: Phát hành 03/08/2023 — Developer: Larian Studios — Platform: PC/PS5/Xbox.
Baldur’s Gate 3 mang tinh thần D&D vào game điện tử: tồn tại lựa chọn “The Dark Urge” — một playthrough thiết kế cho kẻ bá đạo gây hỗn loạn (murder hobo). Tác động của hành vi xấu có chiều sâu: các NPC nhớ chuyện, mối quan hệ đổ vỡ, và nhiều kết cục phụ hé lộ tầng ý nghĩa đạo đức. Larian xây dựng hệ thống tương tác khiến việc “làm ác” trở nên hấp dẫn nhưng đầy hệ quả dài hạn.
Baldur's Gate 3 poster, tựa game RPG cho phép lối chơi đen tối và The Dark Urge
1. Warhammer 40k: Rogue Trader — Quyền lực sắt đá
Rule with an Iron Fist
Thông tin chính: Phát hành 07/12/2023 — Developer: Owlcat Games — Platform: PC/Console.
Rogue Trader là đỉnh cao của “làm ác có hệ thống”: bạn là thủ lĩnh, có quyền hành lên đoàn binh và hành tinh; trò chơi cung cấp cơ chế xử lý nổi loạn, đàn áp, xử tử và thao túng xã hội. Khác biệt lớn nằm ở tính ghi nhớ lâu dài và hệ thống hậu quả phức tạp: các hành động tàn nhẫn sẽ ảnh hưởng tới đế chế bạn xây — dẫn tới biến đổi phe phái, nổi loạn hay sụp đổ.
Đây là trải nghiệm quyền lực được thiết kế để thử thách đạo đức: khi nắm quyền, bạn phải quyết định cách cai trị — sắt máu hay khoan nhượng.
Rogue Trader: hình nền minh họa quyền lực độc đoán, ban lãnh đạo và hậu quả chính trị
Kết luận — Khi “làm ác” là công cụ kể chuyện và thử nghiệm đạo đức
Danh sách trên cho thấy nhiều mức độ “làm ác”: từ hành vi cá nhân (đánh cắp, giết NPC) đến thay đổi bản thể thế giới (trở thành Lich hay gây diệt vong). Điểm chung là các trò chơi thành công đều không chỉ cho phép hành vi xấu mà còn thiết kế hệ quả — về mặt cốt truyện, gameplay và tương tác xã hội trong game — để biến lựa chọn ấy thành trải nghiệm đáng cân nhắc.
Lời khuyên thực tiễn cho game thủ muốn thử con đường tối:
- Hiểu hệ quả: đọc tooltip, quan sát phản ứng NPC, cân nhắc thay đổi meta.
- Thử nhiều playthrough: một số game (Baldur’s Gate 3, Pathfinder) tươi mới khi bạn quay lại với quan điểm khác.
- Ghi lại trải nghiệm: nhiều lựa chọn tàn nhẫn mở ra kết quả phụ thú vị về sau.
Hãy chia sẻ trải nghiệm “đi theo bóng tối” của bạn trong phần bình luận — màn chơi nào khiến bạn cảm thấy tội lỗi nhất, và màn nào khiến bạn không hối tiếc? Đừng quên theo dõi bantingame.net để cập nhật phân tích sâu hơn, hướng dẫn build và bài viết chuyên môn cho cộng đồng game thủ Việt.