Giữa một thị trường đầy những bản sao công thức Souls, yếu tố tạo khác biệt không chỉ nằm ở hệ thống chiến đấu mà còn ở sự đa dạng của kẻ thù — cách từng quái vật định hình nhịp độ, buộc người chơi thay đổi chiến lược và làm giàu trải nghiệm khám phá. Bài viết này phân tích sâu tám tựa Soulslike/Metroidvania tiêu biểu nhất về độ phong phú của bestiary, giải thích vì sao thiết kế kẻ địch của từng game ảnh hưởng trực tiếp đến gameplay, và đưa ra những chỉ dẫn thực tế cho game thủ muốn tận dụng ưu thế khi đối đầu với những mối đe dọa này.
Phần mở đầu này đặt từ khóa chính “game Soulslike có nhiều chủng loại kẻ địch” ngay lập tức để phù hợp với nhu cầu tìm kiếm thông tin chuyên sâu về enemy variety. Những phân tích tiếp theo sẽ lần lượt đi từ vị trí 8 xuống 1, mỗi mục gồm đánh giá thiết kế kẻ địch, ví dụ minh họa và tác động lên lối chơi.
8. Death’s Door — Vai diễn của tử thần nhỏ trong thế giới đa dạng
Điểm mạnh: sử dụng giới hạn tài nguyên để tạo đa dạng sinh động
Death’s Door không cần đồ họa khủng để chứng minh bản thân; thay vào đó, nó tận dụng từng khu vực như một “bộ công cụ” thiết kế kẻ địch. Từ pháp sư phóng chiêu, thú nhảy bổ, đến kẻ chắn khiên dùng bom, mỗi mob xuất hiện như một bài toán chiến thuật riêng — ép người chơi phải kết hợp né, parry, sử dụng phạm vi tấn công và quản lý tài nguyên.
Ví dụ quan trọng: chuỗi encounter có chuông làm tê liệt di chuyển; trong một phân đoạn khác, đám thú nối tiếp cư xử như đòn phối hợp, buộc bạn ưu tiên mục tiêu và kiểm soát khoảng trống. Thiết kế này khiến mọi bản đồ trở nên “độc đáo” theo nghĩa cơ chế chứ không chỉ thẩm mỹ.
Cảnh chiến đấu trong Death's Door với tia laze, minh họa kẻ địch đa dạng và cơ chế tấn công
Tác động lên gameplay:
- Khuyến khích người chơi học pattern ngắn nhưng đa biến.
- Ưu tiên di chuyển và tận dụng địa hình hơn là tối đa hóa sát thương thô.
- Mẹo: quan sát môi trường trước khi engage — nhiều kẻ địch có tương tác với yếu tố map.
7. Lords of the Fallen (2023) — Hai cõi, hai bộ kẻ thù
Điểm mạnh: cơ chế chuyển cảnh (interdimensional shifting) tạo hai lớp thiết kế kẻ địch
Lords of the Fallen khai thác ý tưởng “hai trải nghiệm cùng lúc” bằng cách thiết kế kẻ địch khác biệt giữa hai cõi. Một số enemy có phiên bản “nặng” hơn ở cõi kia, dẫn đến việc người chơi phải đánh giá lại chiến lược khi dịch chuyển. Mặc dù một vài enemy (ví dụ Sparrows) gây tranh cãi về độ công bằng, tổng thể thiết kế đẩy game vào chiều sâu thẩm mỹ và cơ chế.
Nhân vật đánh nhau với Peita trong Lords of the Fallen, thể hiện kẻ địch thiết kế tỉ mỉ giữa hai cõi
Tác động lên gameplay:
- Làm tăng độ phức tạp chiến thuật: cùng một khu vực — hai kiểu threat.
- Khuyến khích sử dụng build đa dụng hoặc thay đổi loadout.
- Mẹo: học pattern của mỗi phiên bản kẻ địch; tận dụng lúc kẻ địch “yếu” để đảo thế trận.
6. Another Crab’s Treasure — Biển cả, sinh vật và… rác thải nhựa
Điểm mạnh: sáng tạo concept kẻ địch theo fauna + yếu tố môi trường
Another Crab’s Treasure là ví dụ tiêu biểu của thiết kế enemy dựa trên ý tưởng: sinh vật biển được nhân hóa với công cụ rẻ tiền (ống hút, túi nhựa, chai) tạo nên loạt đối thủ vừa hài hước vừa thử thách. Game tận dụng đa dạng hành vi — từ tấn công cận chiến đến quấy rối tầm xa, xen kẽ platforming yêu cầu kỹ năng.
Kẻ địch Pagurus trong Another Crab's Treasure với thiết kế hải sản và yếu tố môi trường
Tác động lên gameplay:
- Tạo nhịp độ xen kẽ giữa combat và platforming.
- Thiết kế boss mang tính “kịch” cao — mỗi boss là microcosm của biome.
- Mẹo: xác định role của từng mob (assassin, archer, tanker) để ưu tiên mục tiêu đúng.
5. Blasphemous 2 — Kẻ thù như phần mở rộng của chủ đề tôn giáo và đau khổ
Điểm mạnh: kẻ địch phục vụ cho sự thống nhất giữa thẩm mỹ, cốt truyện và cơ chế
Blasphemous 2 nâng cấp bestiary so với tiền nhiệm bằng cách khiến kẻ địch phản chiếu chủ đề tôn giáo u ám của game. Mỗi khu vực không chỉ khác hình thức mà còn khác cách kẻ địch yêu cầu người chơi tương tác — parry, di chuyển theo nhịp, hoặc sử dụng kỹ năng cụ thể.
Hình ảnh Blasphemous 2 với nhân vật chính và mẫu kẻ địch tôn giáo u ám, minh họa văn hóa game
Tác động lên gameplay:
- Tăng tính liên kết giữa thế giới và combat (lore-driven encounters).
- Giảm cảm giác lặp lại bằng cách buộc thay đổi tactic mỗi khu vực.
- Mẹo: đầu tư vào kỹ năng phản đòn (parry/frame) khi đối mặt mob khó chịu.
4. Lies of P — Biến đổi kẻ địch theo mạch truyện
Điểm mạnh: enemy evolution gắn chặt với tiến triển cốt truyện
Lies of P lấy cảm hứng từ Bloodborne ở cách biến đổi kẻ thù theo sự dịch chuyển về mặt chủ đề: từ búp bê, puppet tới quái dị siêu nhiên. Thiết kế này khiến trải nghiệm mỗi chương là một tập hợp new threats, giúp game có cảm giác “thay đổi hoàn toàn” khi tiến sâu.
Trận chiến tại nhà thờ St. Frangelico trong Lies of P, minh họa quái vật rối rắm và bầy lính
Tác động lên gameplay:
- Tạo đường cong học tập dài: enemy tương phản buộc người chơi cập nhật chiến lược.
- Thiết kế boss mang tính chuyển đổi, kích hoạt phase mới về mặt mechanics.
- Mẹo: theo dõi sự thay đổi narrative để dự đoán loại threat sắp tới.
3. Salt and Sanctuary — Hành trình xuống các vòng địa ngục, mỗi vòng là một bestiary
Điểm mạnh: đa dạng quái vật theo tầng địa hình, cảm giác descent into nightmare
Salt and Sanctuary xây dựng dàn kẻ địch giống như các vòng tầng địa ngục — từ undead cơ bản tới những thực thể Lovecraftian. Hệ thống chuyển đổi movement abilities mở ra khu vực ẩn chứa enemy mang tính sáng tạo cao, vừa thử thách khả năng khám phá vừa tăng mức căng thẳng.
Chiến đấu bằng nỏ trong Salt and Sanctuary, cảnh quái vật Lovecraftian xuất hiện từ bóng tối
Tác động lên gameplay:
- Tăng độ khó kiểu “vòng tròn địa ngục”: mỗi khu vực khó hơn và kỳ quặc hơn.
- Khuyến khích khám phá để tìm mobility và đối đầu kẻ địch mới.
- Mẹo: chuẩn bị build có khả năng thích nghi (range + mobility) để đối phó kẻ thù đột biến.
2. Nine Sols — Sự phong phú định lượng: hàng trăm specimen
Điểm mạnh: độ sâu về số lượng và vai trò kẻ địch trong Biome design
Nine Sols nổi bật bởi con số kẻ địch (100+), mỗi loại phục vụ để minh họa biome và thử thách kỹ năng khác nhau: robots, subjects, sinh vật bay, assassin, archer, statue, worm. Sự phân tầng này tạo ra một hệ sinh thái enemy giúp từng khu vực trở thành bài kiểm tra kỹ năng cụ thể.
Hình ảnh Nine Sols thể hiện môi trường và kẻ địch robot, sinh vật thử thách kỹ năng né và parry
Tác động lên gameplay:
- Yêu cầu người chơi master cả parry, dash, zoning và platforming.
- Ít boss nhưng mỗi mob tiền đề có ý nghĩa chiến thuật rõ rệt.
- Mẹo: farm và học từng loại mob để làm chủ chuỗi combo và thời điểm counter.
1. Hollow Knight — Bestiary đồ sộ và liên kết biome-mechanic sâu nhất
Điểm mạnh: số lượng, chi tiết và cách kẻ địch định hình lộ trình khám phá
Hollow Knight là đỉnh cao của sự hòa quyện giữa Metroidvania và Soulslike về mặt kẻ địch. Bestiary của nó không chỉ dài mà còn được phân chia tinh tế theo từng vùng của Hallownest, mỗi enemy là một biến tấu cơ chế khiến người chơi phải thay đổi vũ khí, kỹ thuật và lộ trình khám phá. Boss fights như Markoth hay hàng đống miniboss trong Godhome cho thấy chiều sâu thiết kế: từ pattern, timing đến tương tác môi trường.
Cuộc chiến với Markoth trong Hollow Knight tại Godhome, minh họa hệ thống boss phong phú và bestiary
Tác động lên gameplay:
- Tạo cảm giác “mỗi khu vực là một game nhỏ” nhờ enemy-driven design.
- Đa dạng builds có chỗ để tỏa sáng; khám phá mở khóa tool mới thay đổi cách đối phó kẻ thù.
- Mẹo: dành thời gian tìm hiểu miniboss để thuần phục pattern; sử dụng charm để tối ưu hóa tương tác với từng loại kẻ địch.
Kết luận
Qua tám tựa game trên, có thể rút ra ba nguyên tắc thiết kế kẻ địch quan trọng cho một Soulslike giàu tính đa dạng:
- Liên kết kẻ địch với biome và cốt truyện để tạo tính nhất quán và bất ngờ.
- Thiết kế enemy có vai trò rõ ràng (assassin, archer, tanker, environmental hazard) giúp từng encounter trở thành bài toán chiến thuật.
- Đa dạng hóa cả về số lượng và cơ chế (evolution/phases, cõi khác nhau, tương tác môi trường) để tránh cảm giác lặp lại.
Nếu bạn là game thủ muốn nâng trình: học pattern theo lớp (mobs trước, miniboss, boss), chuẩn bị build linh hoạt và luôn quan sát môi trường trước khi engage. Và nếu bạn quan tâm đến thiết kế game, những tựa này là kho tư liệu quý giá cho cách biến enemy design thành công cụ kể chuyện.
Hãy chia sẻ trong phần bình luận: theo bạn tựa nào trong danh sách thay đổi sâu nhất cách bạn nghĩ về kẻ địch trong một Soulslike? Đừng quên theo dõi bantingame.net để nhận bài phân tích và hướng dẫn build chuyên sâu tiếp theo.